Archivo de la categoría: letraenobras

Novidades editorais

Os informativos da CRTVG sempre coa cultura, faltaría máis. Decote a dar a nova importante, a subliñar a relevancia do sector. Serva como exemplo o telexornal de mediodía do mércores 5-11-2014. Entre a sección de Deportes e a de Ciencia e tecnoloxía, preséntanse as novas de Cultura. E que hai de sobranceiro e digno de mención? Dúas noticias, non está mal, que ben sabemos que non hai espazo para todo:

Unha (1′ 9”). O libro que Enrique Riobóo presenta e no que, segundo di o autor, alértasenos do perigo de que Pablo Iglesias chegue ao poder, porque é un home moi intelixente pero amoral. Amoral! Vaites! Non era ese un atributo favorábel? Non é un cualificativo aplicábel a unha grandisima parte da ‘clase’ política, que anda medio infartada pola última sondaxe do CIS? Ai, xa non sabe unha que pensar. Googleo “comprar La cara oculta de Pablo Iglesias”. Sempre que fago unha busca co título dun libro mencionado en espazos de moita audiencia, devólveme unha morea de librarías e sitios. Mais, curioso, desta volta non sae nin unha librería nin sitio onde mercar tan apetecíbel obra. Busco logo polo nome do autor e vexo que Enrique Riobóo é director de Canal33, practicamente a única web onde atopo información sobre el mesmo. Aí indica que a obra está publicada por ‘Vive libro‘ (plataforma de autoedición). E si, aí pódese mercar por 11 €. Téñome que conter moito para non premer no botón Compradecontado, mais consigo reprimir ese impulso. Non en balde fun quen de deixar de fumar.
Dúas (21”) . A escritora Lydie Salvaire gaña o Goncourt. Parabéns, madame.

Deseguido, as noticias de ciencia e tecnoloxía. Xa que logo, a nova do libro de Enrique Riobóo era unha nova ‘cultural’, pois emitírona no bloque de Cultura. É moi de agradecer que o Telexornal publicite as obras autoeditadas por escritores en plataformas como a de ‘Vive libro’, e non dubido que xa o ten feito -ou está a piques de facelo-, coas que temos no país. E moito máis coas nosas editoras ‘tradicionais’, novas ou de longa traxectoria, que non debe haber semana que non saian no Telexornal anunciando as súas novidades editoriais. Só que non as dou atopado na web da crtvg … que estraño.

Lugares de osíxeno.

Paraísos ou infernos só accesíbeis para quen porta unha cantidade mínima de osíxeno en sangue. Recantos neuronais que piden un contrasinal cifrado en O₂. O mundo dos soños ábrese para a non-fumadora, para a ex-fumadora de dous paquetes diarios que ve así recompensados os momentos de melancolía que ten que sufrir. Acusa xa un serio desgaste na sólida vontade inicial e fanse máis frecuentes os momentos baixos nos que dubida se non se terá volto parva, a que ven iso de non fumar, só un pito muller, que estamos en festas con toda a familia, beberon até os abstemios… Eses intres de proba e soidade, de tristeza ex-cigarreira, con demandas que empezan a roer na súa firme decisión até deixala escuálida, magra, reducida a un Non, non! irracional e sen argumentación, vense inesperada e amplamente compensados por nocturnos agasallos nos que é invitada ao parque de atraccións do subconsciente, aberto agora ─logo de tanto tanto tempo─ para ela.

Ábrense galerías clausuradas hai moito, e unha pode entrar e saír delas lembrándoo todo, iso é o inaudito, a consciencia entra a esgalla neses lugares que xa eran como inexistentes, inúndaos pese o seu volume inconmensurábel e arrastra na riada obxectos e restos que, avistados na vixilia, permiten recuperar a secuencia completa do soño. Non hai fumes que desorienten aos recordos, que agachen a ruta a seguir para volver aos lugares visitados no soño. Como guiada por moléculas de O_2,faragullas de osíxeno que unha deixou na súa viaxe de ida, podo regresar á casiña de chocolate, ao soño soñado. Aínda que fose un pesadelo. Que feliz me fixo recordar o pesadelo! Tamén axudou a lembralo, supoño, o me quedar inmóbil nada máis acordar. Ía volver la cabeza, pero me detiven nada máis iniciar o movemento, os músculos do pescozo paráronse atentos á chamada. Lembrei a praza de Galicia. A choiva torrencial e súbita, a luz inexplicábel que asomaba trala cortina de auga, os meus pasos acelerados polo chuvasco para cruzar a rúa, un grupo de mozos, grandes, a berrar, a meterse comigo, eu nin caso, non me deteño, a sola da sandalia descravada deixada atrás, un policía enorme xa se avista, espero que pasen os coches para recoller a sola coas súas largas puntas bordeándoa, os mozos gritan, Non se atreverá, a moi imbécil! xa o berraban antes, agora non pasa ninguén, vouna recoller, os mozos achéganse ameazando, con bates e paus. O policía, de complexión de debuxo animado, imponse e a cuadrilla, incribelmente refréanse mentres eu me afasto apresurada, pero aínda que os deixo atrás, na praza, contidos momentaneamente polo poli, a persecución xa comezou, e continúa na Escola de Belas Artes/Instituto Feminino de Lugo, por corredores e aulas e vestiarios, entre grande número de extras. Xorde coma unha flor do recordo a imaxe do bater no que estou pechada mentres os bestas baten na porta cos seus bates, gábanse de antemán e bérranme o que me van facer, a desesperación faime caber por un ventano imposíbel e saio ao xardín/solar cheo de matogueira, arrástrome baixo cubertas de material plástico trenzado e brillante que levantan do chan o mesmo que unha viña, entón decátome de que hai algo onírico alí, todo ese plástico prendido a estacas de madeira é unha transformación surreal dunha viña, que sería o máis lóxico atopar alí, eles me seguen a buscar por riba e embaixo da cuberta, pero detectar un elemento de soño, talvez, permite que a persecución dea un xiro, atopo a amiga Alicia, acougo un pouco, volvemos entrar no edificio e falamos cos perseguidores, que xa abandonaron as súas sádicas intencións. Alicia coñéceos e eu, nun momento aparte, lle digo se non sabe que clase de tipos son, sábeo perfectamente, dime, pero hainos que levar mentres se poida, amósome pouco conforme e o soño dilúese.

Son feliz.

(publicado en Letraenobras)

O atestado policial e a literatura de ficción

Hai pouco tiven unha mostra de que a literatura se infiltra en eidos inesperados, e non precisamente recomendábeis se se trata de literatura de ficción. A mostra son uns parágrafos escolmados dun atestado policial, que aparecen entre aspas na sentenza dun xuízo rápido (aínda non tiven acceso ao atestado completo). O pouco recomendable de practicar ese xénero de literatura nese ‘soporte’ é obvio: na literatura, aínda máis se é fantástica, o lector pacta co autor crer o que le, sabedor de que o autor non se ten que cinguir a feitos reais, que abonda coa verosimilitude e, malia faltar esta, abonda con que o texto lle proporcione un pracer estético, un pasatempo, unha visión diferente das coñecidas para o lector…; no atestado policial o lector -cidadán, xuíz-, pacta co autor crer o que le, na confianza de que se cingue a feitos acontecidos, relatados coa maior xusteza posíbel. Son pactos son distintos e cómpre que a ficción non entre nos atestados, mais cando é así, que?

Estou sentada cuns amigos nunha terraza dun céntrico estabelecemento de Vigo. O coche dun deles, mal estacionado, montado parcialmente sobre a beirarrúa, a unha distancia de tres pasos. Chega unha parella de motoristas da policía local e tiran de boletíns de multa para ese e máis outro coche en similar situación. Os amigos donos do coche van xunto aos policías para o papelame. Unha amiga que fica sentada comigo, dime, ‘a estes, que non molestaban a ninguén, van e múltanos’. ‘A recadar’, dígolle eu. ‘E na miña calle, que están mal aparcados decote, non ves á policía nunca’, remata ela.

O fino oído e a aínda máis fina susceptibilidade dun dos axentes non deixa pasar por alto este comentario, e achégase á miña amiga a pedirlle a documentación. Ela pregunta o motivo, e o policía responde que está denunciada por alterar a orde pública. Quedamos pampas ante tal afirmación, ela repítella ao axente, e este insiste en que altera a orde pública porque estaba a falar moi alto. Eu dígolle ao axente que o comentario que ela fixo ía dirixido a min, e o axente respóndeme: ‘Identifícate tú también’. Así que estamos as dúas alí sentadas tomando un viño nunha terraza e alteramos a orde pública. Non damos crédito.

O máis forte que se escoitou alí foi o que lle dixo un dos policías á miña amiga: ‘Eres una ignorante’. Mais, segundo fabula o atestado policial sobre este incidente, ambas as dúas insultámolos. E inclúe no texto expresións, supostamente literais, atribuídas á miña amiga, que ela non dixo en ningún momento. Sobre min déixano en termos xerais: proferín insultos.

Pero a capacidade inventiva dos redactores do atestado non remata aí, pois no tal documento dise que a miña amiga, literalmente, ‘se quiso dar a la carrera’. Ben é certo que os autores non lle deron á súa imaxinación todas as ás que podían e así dicir que a muller intentou saír voando. A muller, amais dun sentido común cando menos igual á media, ten coñecemento profesional do que poden dar de si os corpos humanos, e resulta inverosímil pretender que tivese a ocorrencia de botar a correr para así zafarse de dous axentes altos, fortes, novos -uns cachimáns, vaia-, os cales poucos minutos antes a tiñan agarrado e zarandeado para impedirlle, non sabemos con que motivo, á entrada ao estabelecemento onde ela pretendeu entrar a pagar as consumicións. Que aí foi onde a situación se tensou notablemente. Mais talvez hai que comprender que os axentes se sentiran intimidados perante dela, porque tiñan que ver vostedes a esa muller: sesenta anos, miudiña, metro cincuenta e sete, con lentes… Impoñente a presencia da miña amiga!!

Cando un dos axentes lle puxo as mans enriba eu pasei da sorpresa ao estupor total. Ela agora si que falaba ben alto, e dicía que a soltaran, que lle estaban a facer dano. Decontado achegouse o compañeiro a axudalo. Eran as dez da noite nunha terraza céntrica de Vigo, non era Guinea Ecuatorial. Ou si? Eu comecei a gravar co teléfono, máis que nada coa intención de que os esforzados axentes viran que os gravaba e se contivesen, e o certo é que non lles debeu gustar, pois un deles me dixo que como seguira a gravalos ía a ter problemas.

Só cando tiveron a miña amiga afastada da porta do establecemento afrouxaron a presión. Pero aí non acabou a cousa, pois quixéronlle pór as esposas, ela laiouse e resistiuse e, resumindo, esa noite acabou no calabozo e ao día seguinte nun xuízo rápido acusada de atentado contra a autoridade.

O proceso está en marcha, alongarase meses, e xa veremos en que acaba a cousa. No entanto, conclusións primeiras: a liberdade de expresión nas rúas de Vigo semella directamente proporcional ao status económico. Se queres facer uso da túa liberdade de expresión e estás no campo auditivo dun policía local -e sempre dentro do respecto e a corrección lingüística, faltaría máis-, tes que dispor dun mínimo de trescentos euros, pois segundo nos informou o avogado é a sanción mínima por unha falta de insultos, e resulta ben doada de poñer en base ás declaración duns axentes con tendencias cara á ficción mal canalizadas. Non serán así todos, claro, pero pode saír caro distinguilos.

His

His. His voice? No, only his words.

Cando non había internet nin teléfonos intelixentes nin sequera DVDeses, namoreime de dous homes -non ao mesmo tempo- só polo que dicían. E non o dicían na tele nin na radio, senón por escrito. Tampouco era que me escribiran a min, non, pero ao ler os seus textos mergulláronme na súa personalidade, na súa visión do mundo, no seu xeito impagábel de estaren vivos -casualmente estábano- e namoreime.

Foron só as súas palabras núas, sen ter sequera ese algo material, e pode que tan sensual, como é a voz que as pronuncia. Non tiña máis imaxes que, do primeiro, a foto da capa dun libro. Do segundo nin iso.

Tiña dezaseis anos e lía ‘Rayuela’. Ler, executar no meu sistema nervioso ese ou outros textos de Julio Cortázar, foi sentir que o mundo se agrandaba, a felicidade transmitíase polas liñas, o corazón batía ao ritmo da súa puntuación. Si, arritmia querida. Aquilo era amor. Quen o probou o sabe, e eu xa o probara malia ser cunha persoa á que podía falar e abrazar.

– E para que o levas, se xa o liches? -preguntoume miña irmá, tan observadora, ao ver que metía o ‘tocho’ Rayuela na equipaxe para marchar á Coruña, onde ía estudar.

– Por se o quero volver ler -respondín co ton de obviedade nado das moitas veces que se relían os libros na casa.

Pero ela ben detectara a verdadeira causa, namorárame daquel home e o libro era o único físico que tiña del, non o ía deixar atrás.

Lectora sempre fun, lectora-devoradora nalgunhas épocas da vida, e seríame traballoso rematar a lista de obras que me gustaron, e moito -senón non as tería lido, son bastante expeditiva niso-, que me influíron e axudaron a construírme ideas sobre o mundo. Pero nunca ao través das letras volvín atopar iso que chamei amor -fascinación xunto tenrura e desafío- até que anos despois lin, grazas a un amigo, ‘El Barón rampante’ e coñecín a Italo. E namoreime outra vez como pensara que xa non era quen de namorarme por unha escrita, porque xa tiña lido moito, pensaba, e vivido máis. E se cadra por iso foi dobremente doce a segunda vez. E proporcionalmente desgraciado. Pero iso ímolo deixar.

Só engadir que dende aquela non me volvín namorar de ningún escritor nin escritora. E que agora só podo querer a xente coa que teña relación directa e algún rozamento, por lene que sexa. Secuelas da lectura solitaria, ese vicio nefando propiciado pola inconsciencia tecnolóxica que multiplicou as imprentas?

Non sei. Non che digo que non.

(A Ana Bande, with love)

(publicado en LetraenObras)

Bestiario (XIII)

Amor realmente fantástico.

Xa quería eu rematar este bestiario ─e non por falta de espécimes, senón por ir a outros regos─ mais o real imponse e haille que render a preitesía que merece. Especialmente neste caso, cando o real insiste no fantástico, eido tan propio dun bestiario. E a familia real é, ante todo, fantástica. Velaí senón a princesa número dous.

O amor. O amor é fantástico. O amor escúsao todo, o amor explica todo sen explicar nada. Apela ao irracional xa que o raciocinio sería implacábel e contundente: culpábel. O amor faiche quedar de parva, mesmo inhabilítate para ser representante da túa familia, pero líbrate de ir ao caldeiro. E se iso non é fantástico, que o é? Claro que ese amor, xusto á inversa do que fai nos contos de fadas, vai converter ao home escollido nun sapo engaiolado. Ai, se non lle quixeras tanto e lle tiveras escoitado un pouco, botado un ollo a eses papeis, a eses neghosios. Pero claro. Con tanto amor non se da abasto. Nin les, nin botas contas. Ai, o amor.

Así, irresponsábel, habitante do limbo, ficarás libre mediante o sacrificio do teu home, agora si, agora que a cousa púxose realmente fea. Xa o podías ter feito antes, no canto de marchares a Washington como se abondara con poñer auga de por medio. Pero ti non criches que a cousa se saíse do rego até tal punto, claro. Grande erro. Debiches ter en conta que se existen cousas como ese fantástico amor teu, todo é posíbel. Mesmo os fiscais defensores, si. Pero tamén os xuíces teimudos.

Claro que a todos nos gusta deixarnos levar polo fantástico, algunha vez polo menos. Ser a raíña de corazóns do País das Marabillas e berrar: que lles corten a cabeza!! Aínda que para moitos sería fantástico dabondo non ter monarquía no estado, en primeiro lugar; en segundo, xa de tela, que fose con individuos que poñen as obrigas desa posición de privilexio caduco por diante das cuestións persoais; e, xa en pleno devalo de preferencias, pedir que, malia que os individuos da familia real non sexan exemplares, polo menos que non se lles imputen delitos. Hai non moito soaría irreal, innecesario ese último chanzo. Arestora xa se pode engadir outro máis baixo: que de estaren imputados se boten á un lado e non enlamen máis.

Pois nin iso. Iso sería atender ao real, en ambas as dúas acepcións: a de realidade -os feitos- e tamén a de realeza -o parentesco-, ente no que esa familia debería ter máis interese ca ninguén en mantelo ceibo de deshonra. Pero teiman no fantástico, e compre espertalos, por moito que a tradición nos teña afeitos ás princesas de sono pesado.

Unha princesa está imputada! Iso non foi doado, pero houbo quen tivo a valentía de facelo. E iso ten un corolario, que non é un ‘colorín colorado’ senón unha evidencia indiscutíbel: o rei está en pelotas!

Publicado en LetraenObras

Bestiario (XII)

Recuperación Bestial.

Levo horas diante da pantalla e de socato quedei sen internet. Vaites! Reinicio o router. Nada. Vou chamar aos de R, tampouco hai liña. Dende o móbil logo. Sen cobertura. Polo menos hai luz, dígome, pero mellor aproveito para saír a estirar as pernas un pouco.

Nada máis poñer un pé na rúa sorpréndome. Asústome. Hai un vento tolo, algúns edificios están a esboroar aos poucos, cae unha varanda aquí, unha cheminea acolá, voa un teito máis aló. Hai alarma na xente da rúa. Unha cicloxénese das gordas non será, que sempre o avisan. O ceo escurécese e aclárase, axiña e sen pausa, nun ciclo estraño. Hai que andar espelido para que non che caia algo enriba, pero iso xa parece un problema menor cando vexo que máis aló, diante do bazar chinés, hai unha fenda profunda na beirarrúa. E agora este ruído! Tremeu a terra ou fun eu? Acubillada nun portal tento chamar a alguén pero non hai cobertura.

Pasa diante miña un grupo andando con presa e aceno moi serio.

– Que pasa? Onde ides? –pregúntolle a un deles, o da ferretería Carabobo.

– Onde? Onde non haxa asfalto, está a rachar por moitos sitios.

Óese outra vez ruído baixo o chan. Serán as augas non canalizadas, o escorrentar dos regatos eses de sempre… Dubido que facer, volver a casa ou intentar saber que pasa. Asómanse moitos ás fiestras e berran cousas incomprensíbeis dende os pisos máis altos da Travesía.

A xente bota a correr, non acabo de entender porque, e amais fano en varias direccións. Síntome arrastrada por un grupo grande que pasa ao meu carón e subimos á Guía mentres escoitamos ruídos espantosos e alí, dende o primeiro tramo do paseo de tileiros, vemos como entra na ría un pedazo de monstro descomunal, unha especie de Godzilla con saias. Quedamos xeados de espanto. Anda entre as bateas, tira dunha, e doutra, e pon as cordas ao redor do pescozo coma o colar de Kali a destrutora, con mexillóns no canto de caveiras. Algún din que lle imita moito a teutona señora Merkel. Outro que se é máis ben unha especie de Mazinger Z manexado por control remoto. O medo déixanos paralizados e agachados ao abeiro das tuias non lle quitamos ollo. Move unha gadaña con soltura e desaprensión, coma a máis lizgaira maiorette que cun golpe de man pode cortar mil cabezas. Namentres se achega fai ondas grandismas que estragan os peiraos e paseos de beiramar a ambos os dous lados da ría.

Témola xa moi preto. Confiemos que sexa coma os tiranosauros e non nos vexa ao estarmos quietos. Agora empréndea cos guindastres de Guixar, arrinca un e facendo molinetes con el lánzao cunha forza impresionante que nin se ve onde vai parar. A Marín polo menos.

– Haberá máis coma este? –penso en alto.

As miradas dos outros fanme calar de vez.

Sobrepasa a nosa posición e perdémola de vista un intre. Non vai durar moito a ponte de Rande se segue adiante, pero non imos quedar a velo, verdade? Pois si, imos a outra aba do monte a ver que pasa.

– Temos que liscar, non imos quedar aquí coma parvos.

Lisquemos, si, pero … espera… deus! O monstro sae da auga e dun pisotón esmaga medio instituto de Teis! O restaurante Siete Torres librou polos pelos. Xesús xesús. O zunido dun helicóptero que vai aterrar no hospital do Meixoeiro atrae a atención da besta, que se dirixe cara alá co pisar contundente que a caracteriza.

– Veña, aproveitade, bulide!

Si, pero cara onde? Onde pode un meterse, como librarse disto?

Baixamos da Guía conmocionados. Óense ruídos por baixo do asfalto outra vez, que raio será iso? Enfiamos Sanxurxo Badía e vemos que aló adiante, case en García Barbón, abriuse outra fenda, esta moito máis grande, da que saen ducias e ducias de zombis fedorentos que replican as caras de ministros e conselleiros. Avanzan co típico abaneo, sen presa e sen pausa, levan a mirada baleira e as carteiras cheas de disposicións mortíferas. Non semellan agresivos, mais cando atrapan a alguén, como xa fixeron co da tenda de deportes, lévano entre varios ao buraco … e ninguén se atreveu a ir ver que pasa alí.

Diante da panadería, veciños a facer unha barricada con coches, contedores, bombonas baleiras, para deterlles o paso e defender os pequenos negocios e vivendas. As vidas. Unha meniña escápalle á nai para recoller a moneca Monster High que lle caeu tras da barricada. A nai bérralle, a nena non atende e segue a correr pola boneca. Un zombi con cara de Wertz, avisado polos berros, bule cara ela e agárraa!! Ai deus, non podo mirar iso!!! Pero que pesadelo é este? E agora, que é iso que ven polo ar? Un cepelín posto de pé? Un globo aerostático sen máis? Unha cousa flotante coma un ‘muñecolate’ xigante en sotana, e ten dúas caras, por un lado a de Rouco Varela e pola outra a de Gallardón. O globo inmenso mesmo parece inofensivo até que se achega o suficiente, e entón dispara crucifixos, e ben afiados. Dispara con moita mala hostia e boa puntería, e algúns veciños quedan no chan con crucifixos cravados no peito, na gorxa, nun ollo.

A nave episcopal descende sen tocar o chan e dela desembarcan axentes eclesiásticos con roupas talares de vivas cores espectaculares.

– Coidado! –advírtenos un home ensanguentado e con cara de ter visto demasiado– Estes xa os mirei no Castro, que veño de alí. Collen reféns femininos, as que están empreñadas retéñenas, e as demais cósenlles as vulvas antes de ceibalas.

– Queee?

– Con punto de Cruz. E se berran moito, cósenlles tamén os outros beizos.

Blasfemo preventivamente e, ala, a correr!

Metín tal acelerón que non sei onde quedaron os que estaban comigo. Subo por Aragón e vou vendo o panorama arrepiante. Aínda me custa crer o que está a pasar, pero as vítimas e os estragos están aí, imposíbel non os ver.

Chego até ao Calvario. Parece que a cousa acougou un intre. Que pasaría en Ceboleira? E nas Travesas? E en todos lados? Sento a coller folgos diante dunha tenda de electrodomésticos e intento chamar a casa, pero segue sen haber cobertura. Nun dos televisores que están acendidos vexo, na banda de texto da parte inferior da pantalla onde unha tipa expende telecaridade, a noticia en maiúsculas: A CRISE REMATOU. Interrompen o programa para daren detalles da nova coa importancia que lle corresponde. Leo tamén nos movementos labiais do locutor_monicreque: A crise rematou.

– Rematou, si. Connosco –di unha muller que ven andando penosamente e cae no chan diante miña. É Susana, ex-caixeira do Eroski de Travesía. Creo que está morta.

Escoitase un atronar de consigna en megáfonos: A crise rematou. Retírense das rúas. A crise rematou. Volvan todos ás súas casas.

– A casa? A que casa, ladróns? –brama un vello cunha escopeta e unha carraxe hipotecaria máxima.

A crise rematou, insisten. Como se a nova fose o sinal do ataque definitivo, séntese un ruído dunha gravidade nunca oída e un tremor arrepiante que remata cun estourido enxordecedor. Aló polo cruce de Colón con Policarpo Sanz –NGB– o asfalto levántase coma se os vermes de Arrakis cheiraran especia canda nós, e manda polo ar persoas e edificios. Mais non son vermes o que sae do inmenso buraco feito, senón un tropel de cascudas privatizadoras xigantes con antenas ansiosas e mandíbulas famentas de beneficios, dispostas a non deixar nin un residuo por apañar, humano ou bancario.

A crise rematou. Agora veñen as rebaixas. A grande liquidación.

Publicado en LetraenObras

Bestiario (XI)

Publicada en letraenobras outra entrega do Bestiario, que reproduzo a continuación. Para que non morra o conto neste blogue.

Mitocondrias.

O microbio acordou feliz. O sono fora reparador e trouxéralle un recendo sen determinar, coma unha novidade coñecida… non sabía como chamar a esa sensación, nova non era, pero si case esquecida… unha tecla pulsada nun harmonio remoto. Vaites, acordara case lírico! Tan era así que no canto de poñerse a menear o protoplasma e buscar de comer ficou pasmado un longo intre, tamborilando cos cilios á espera de que aboiase algunha lembranza máis nidia do soño.

A lembranza resistíase, pero o sabor que tinguía os seus pensamentos non o abandonaba, e o sentimento, que lle quentaría o corazón se o tiver, fíxolle discorrer deste xeito:

– A vida somos nós, humildes microbios. Máis ca humildes, humillados, porque nós –malia o precario do noso sistema de relación co exterior, sen un mal ganglio do que presumir– temos ben clara a nosa importancia: non só somos vida, senón que somos a orixe da vida, os que fixemos posíbeis outras formas máis complexas e grandes, incluídas as que arestora pretenden esmagarnos.

Somos vida e merecemos respecto. Os pasos verdadeiramente grandes na historia foron dados por nós. Connosco probáronse os mecanismos bioquímicos que empregaron logo todos os organismos pluricelulares. Si, a maioría fíxase no vistoso dos bechos e plantas, os seus deseños espectaculares, as súas estratexias adaptativas… e esquece o noso esencial traballo de base. Mais todo grande organismo está feito de células especializadas das que as bacterias somos antecesoras, aínda que algúns coa súa fachenda mamífera ou o seu pedrigee reptiliano o queiran esquecer.

Non son nada sen nós, pero permitimos e aturamos as súas desfeitas até chegarmos ao punto no que pretenden fumigaren e esterilizaren todo o que sexa disonante! Que todo o que non se mova ao seu favor sexa inmobilizado, prohibido! E si, poden acabar con moreas de nós dunha tacada, exterminarmos con penicilazos copagados. e iso facerlles crer que dominan a situación, cando se algo ten ensinado a evolución é que as situacións son cambiantes. E que os cambios non sempre se producen por ínfimas variacións do xenoma seleccionadas e pasadas á seguinte xeración, non. Ás veces hai r-evolucións, simbioses e alianzas que cambian o escenario radicalmente! A quen cren que van facer calar? A nós, que somos da estirpe das mitocondrias?

Ahá, as mitocondrias! Fora iso co que soñara, con eses lendarios devanceiros, as mitocondrias e os cloroplastos primixenios, bacterias arroutadas que abandonaran a súa individualidade para crearen algo novo! E grande! De aí víñalles ese pulo ancestral, esa enerxía mítica, da mito-condria, a mito-condria, repetiuse a si mesmo, ledo co chiste, recreándose naquel momento épico de simbiose, de sinerxia, de mutuo apoio entre diferentes… até que se interrompeu e berrou indignado:

– Se nolo debedes todo, cabróns, se respirades grazas a nos! E nós, igual que fixemos posíbeis todo tipo de bechos incluídos certos primates prepotentes, podemos tamén combinarnos de xeito diferente e dar pé, alas, a outros organismos que non actúen coma se non houber máis seres vivos ca eles na terra. As mesmas leis que puxeron en marcha a vida e vos fixeron posíbeis poden destruírvos, esas mesmas leis, sen necesidade de meteoritos impactantes ou raios gamma xusticeiros, que tamén. A vida empezou connosco, e cando tanto mamífero chuchón desapareza, nos seguiremos aquí!

E así, cheo de orgullo microbiano, arrincouse a cantar unha panxoliña:

–Arriba microbios do mundo, en pé patóxena lexión…!

Bestiario (X)

Hai uns días publicaron en letraenobras o texto que podes ver nesta ligazón. Reprodúzoo a continuación.

A fera corrupia, digo corrupta.

– Pasen, donas e cabaleiros, pasen e contemplen esta animalia capturada nas mestas selvas do capitalismo peninsular! Si, temos aquí a unha verdadeira Fera Corrupta, capaz de chegar ao máis alto da pirámide depredadora, e mesmo á presidencia da CEOE.

Estalar de látego no ar.

– Veña, móvete, saúda ao público!

– Hai que traballar máis e cobrar menos!!! –rosma a besta.

– Velaí, estimado público, a fera na súa actitude máis recoñecible. Continúa, dálle!

E fai estalar o látego outra vez. Klsst!!

– Eu nunca voaría con Air Comet a ningures!!! –gruñe o espécime.

– Adiante, amosa ben os dentes, traba!! -encírraa o home do látego e zorrégalle nas nádegas.

A fera revólvese.

– Hai que liberalizar o despido!!! E baixar as pensións!!! –berra con ganas e bota espumallos.

– Aí o temos!! Que exemplar!!

– A mellor empresa pública é a que non existe!!!

– Perlas todas as que saen pola súa boca, donas e cabaleiros!! Mais non se deixen impresionar, é moito máis o que cala que o que di. A ver logo, ese crédito que che deron en Bankia, como foi a cousa?

Silencio estrepitoso. Soa o látego, primeiro no ar e logo nas costas da fera, que se doe con laios afogados.

– E como te fixeches con Viaxes Marsáns? Que pasa, non che acorda?

A fera non di ren, o silencio é tal que até se entenden os murmurios do público:

(.Se aínda puideramos meterlle o dente!

.E non terán un banqueiro? Seguro que saben mellor.

.Mellor non sei, pero máis fixo, eses non son doados de pillar… )

O presentador alza a voz e o látego asemade, e zóscalle á fera con decisión.

– E onde están eses 800 millóns de axuda pública para sanear a liña aérea arxentina, eh?

A fera brama e amaga con botarse ao home, mais este anda lixeiro, tráballe as patas traseiras co látego e faina caer a rebolos. Logo déixaa ir cara a un recuncho con aire murcho malia enrabechado.

O presentador da por concluído o show e despídese en ton reflexivo.

– Xa ven, cando realmente cómpre que falen, non hai quen lles saque un chío.

Febles aplausos. O home engade cun aceno de decepción:

– O certo é que se atopa moi soa, coa morea delas que andan por aí ceibas e deberían facerlle compaña!

Bestiario (VIII)

Hai uns días publicaron en letraenobras o texto que podes ver nesta ligazón. Reprodúzoo a continuación.

Trader de alta frecuencia (TAF)

Peza de cotizado software que funciona nos mercados tecnoloxicamente máis avanzados. Incorpora as últimas novidades en algoritmos xenéticos e análise cuantitativa e pode realizar unha operación financeira en microsegundos. Non entende de economía real –nin falta que lle fai, pois iría en detrimento da súa velocidade de operación– pero sabe reaccionar con celeridade inigualábel ante os fluxos que se albiscan nos mercados.

Basea as súas estratexias de acción na análise das gráficas de cotizacións, como xa viñan facendo os traders humanos. Consultar ratios, informarse sobre a marcha dunha empresa ou a economía dun país, leva moito tempo e non garante que os investimentos acaden os parámetros desexados de rendibilidade e risco. O dos TAF é a velocidade, detectar tendencias antes ca ninguén, obstaculizar a competidores e lanzar as operacións de compra/venda axeitadas no intre. E iso, o intre, é un lapso cada vez máis curto.

Son a evolución natural dos traders automáticos a secas, que operan con frecuencias da orde de segundos. O trader automático xurdíu como animal de compaña ideal para os inversores nos modernos mercados financeiros. Máis ca animal de compaña, auténtico can guía para esa travesía necesitada de moita información –histórica e actual– e criterios non subxectivos nin influenciábeis polas emocións ou o cansazo. Moito máis fiábel ca un broker humano, pois é o resumo do mellor de varios brokers ben descansados e sempre coas pilas a cen.

Sen golpes de xenio, nin audacia, nin pánico, pero si con algoritmos deseñados –polo melloriño dos matemáticos e físicos de universidades prestixiosas– para rastrexar fluxos e detectar ocasións de negocio e tendencias prometedoras, os TAF incorpóranse aos mercados no 1999. A súa crecente velocidade de execución –arestora xa rabuñando as centenas do nanosegundo– semella ter marcado un punto de inflexión no cibercapitalismo, un cambio cualitativo.

O escenario creado por estes enxeños xa non é apto para actores humanos, dada a escala temporal na que traballan. TAF e cibermercados modélanse uns aos outros en vertixinosa retro-alimentación, mentres os organismos reguladores actúan en períodos que para estes sistemas semellan eras xeolóxicas, de xeito que potentes dinosauros da economía real poden ficar mortos polo impacto de avalanchas de ordes de venda na súa contra que un TAF espalla viralmente en nano-intres, seguido en cadea por outros TAF, e para cando un organismo regulador se queira dar conta, xa os dinosauros, os fentos xigantes, o ecosistema todo pode ficar convertido en hidrocarburos queimados.

Estarei a esaxerar ou realmente andarán soltos polos mercados electrónicos programas potencialmente tan destrutivos, sen estaren suxeitos a regras que eviten que empresas saneadas vaian a quebra polo ‘xogo’ especulativo? Non será unha interpretación apocalíptica e ludita do funcionamento deses mercados?

Difícil sabelo. Malia a súa importancia (estímase que en EEUU preto do 73% das operacións realízanse por TAF, e un 40% en Europa, en 2010) non é o que se di un eido transparente. Pero dende logo, hai sinais de aviso, antecedentes famosos como o 6 de maio de 2010.

Ese día, contra ás 14:40 hora de New York, o índice Dow Jones comezaba unha caída vertical que chegou até un 9% en cuestión de quince minutos. O mercado zumbaba, bramaba, case escoitábase o estrondo dos refachos de ordes de venda asolagando as redes. O son do pánico. Os axentes humanos asistían pampos á baixada vertixinosa dos prezos nos gráficos (case un billón de dólares evaporados). Ninguén entendía nada, e as explicacións oficiais tardaron uns meses en chegar.

No entanto, hipóteses para todos os gustos, dende a torpeza dun operador humano que tecleou billion no canto de million, até a situación socioeconómica de Grecia (ese día o goberno grego asinaba o primeiro rescate financeiro e nas rúas o pobo manifestábase en contra), pasando pola influencia dos TAF nos mercados.

O caso foique os mercados recuperáronse ao cabo de poucas horas, para o que tamén houbo diversas explicacións (suspensión das cotizacións 5 segundos na bolsa de Chicago, parón de 30 segundos na bolsa de New York …) que teñen como común denominador o criterio seguido polos supervisores ante a aparente tolería dos computadores: párao, párao!!!

Uns catro meses despois de tan sinalado día o regulador SEC (Securities and Exchange Commission de Estados Unidos ) publicou as conclusións do estudo realizado, segundo as cales o chamado flash crash desatouse por causa dunha máquina –non dixo propiedade de quen, pero soubose igualmente– cun algoritmo pouco coidadoso, que puxo en marcha vendas ultrarrápidas e masivas (vendeu 35.000 contratos da empresa Procter & Gamble en 7 minutos) o que saturou o mercado e levou ás outras máquinas a entrar en estado de venda furiosa, agravado pola desaparición momentánea de operadores de moito peso. Semella que a ‘solución’ deses expertos foi a mesma histérica consigna: párao, párao!!!

Ao cabo, sobre as características de tan potentes algoritmos nada transcende, pois o seu segredo é unha baza fundamental dos seus propietarios. O que si quedou ben claro, por máis que xa o estivera, foi que os cibermercados son enormemente complexos, cada vez máis afastados da economía real, e que os grandes operadores –banca, fondos de investimento– non van renunciar a esta ‘marabilla tecnolóxica’ que fai dos casinos un xogo de lactantes. E si, sen dúbida haberá que aplicar protocolos para evitar que as interpretacións deturpadas e os guións arriscados dos TAF leven a empresas ou países á creba, pero xa se encargarán os actores principais de que as regulacións non ‘desvirtúen a esencia do xogo’.

Bestiario (VII)

Conto do mundo inhumano.

Mira filliña, cóntocho dende o principio, o primeiro foi unha explosión, o big-bang, había só un punto, gordiño si pero só un punto, apertadisimo, superconcentrado, e de alí saíu todo o universo nun estourido, iso din que pasou aínda que non se sabe ben como foi a cousa, o caso é que ao cabo dun tempo co que saíu despedido fóronse facendo estrelas, e logo planetas, unha cantidade enormisima de corpos celestes, que a saber os que hai por aí e quen vive neles, este conto vai só dos planetas que están ao redor do Sol, e máis concretamente da Terra.

E xusto na Terra, moitisimo despois da explosión do inicio, apareceu a primeira molécula autorreplicante –que é iso? que se contesta a si mesma?– non exactamente, é que se repite, que fai copias de seu, e así empezou a vida toda, a molécula esa foi cambiando, compliouse, fíxose unha membrana que a separaba do de fóra e así xurdiron as células, primeiro unhas células moi sinxelas, xa logo outras máis complicadas, con máis cousas dentro da membrana e sobre todo cun núcleo, que parece que non pero foi un cambio grandisimo.

E semella que a vida gusta de complicarse, porque algunhas destas células complexas que vivían independentes fóronse xuntando con outras e fixeron organismos ao asociárense e así teren máis oportunidades de sobrevivir, ou non, porque algunhas combinacións saían mal e non tiveron futuro, pero as dos nosos devanceiros si, aquí estamos nós para acreditalo, e a historia de todas esas formas de vida é apaixonante, e contaríacha de boa gana, como as células se especializaban, como foi que apareceron as algas, as plantas, as esponxas, as augamares, os percebes e os vermes da lama, as lampreas e as quenllas, e os peces, os anfibios e os réptiles, os dinosauros e os paxaros, todo, os triunfos e fracasos das súas formas e estruturas, as extincións por meteoritos, as derivas dos continentes, e cando apareceron os mamíferos, os marsupiais, as musarañas, os lémures e os antropoides e nós mesmos, é un conto boísimo, o mellor conto que hai, como foi que chegamos a aparecer nós e a bichería toda que vemos ao redor,

pero non hai tempo para percorrer ese bestiario, teste que ocupar no vestiario doutros, bule á fábrica aínda que só teñas doce anos que para ti non hai ciencias do medio nin sequera aprender a ler, logo de coidar dos teus irmáns pequenos vas darlle á máquina de coser doce horiñas por 90 takas nun taller deses dos Hard Times de C. Dickens que logo de máis de cen anos no canto de extinguirse téñense expandido enormemente, e así moito coser e pouco cantar ata que un día alguén ve unha fenda nunha parede, e avisa, e hai medo pero hai que seguir coa costura, din os xefes, que periga o contrato coas cadeas de roupa que a vos téñenvos na vosa particular cadea e a nós permítennos variar de camisa con frecuencia, e a fenda agrándase por ter levantado tres pisos máis dos cinco permitidos para a estrutura do edificio, e así prodúcese o big-crunch co que remata o teu conto ben triste, e o de máis de mil compañeirxs.

deContado

sen tempo non era